RODE WIJN GOED VOOR HET HART? Hoe de wetenschap zich kan vergissen

Is rode wijn gezond? Martijn Katan legt uit hoe complex voedingsadviezen zijn en hoe de voedingswetenschap zich kan vergissen. Matige drinkers leven langer dan geheelonthouders. Dat komt vooral doordat ze minder hartinfarcten krijgen. Mogelijke verklaringen daarvoor zijn:

Alcohol verhoogt het ‘goede’ HDL cholesterol in het bloed.

Alcohol remt misschien de vorming van bloedstolsels.

Rode wijn bevat polyfenolen met anti-oxidantwerking.

De laatste tijd rijzen er echter twijfels of meer alcohol drinken echt de kans op een hartinfarct verkleint. Het is namelijk onzeker geworden of HDL-cholesterol werkelijk goed is voor de bloedvaten, en anti-oxidanten blijken niets te doen voor de gezondheid. Belangrijker nog is dat geheel-onthouders niet alleen minder drinken maar gemiddeld ook lager opgeleid, armer, dikker en minder actief zijn en meer roken dan matige drinkers. Al die factoren verhogen de kans op hartaandoeningen. Er bestaan statistische technieken die de verstrengeling van deze factoren met alcoholgebruik proberen te ontwarren, maar die technieken zijn minder effectief dan vaak wordt aangenomen. Deze verstrengeling is een probleem in veel van het moderne voedingsonderzoek en het ondergraaft daarmee sommige voedingsadviezen. Een mogelijke oplossing is ‘Mendelian randomization’, een vorm van genetisch onderzoek die verstrengeling uitschakelt. Martijn Katan zal deze onderzoeksmethode illustreren aan de hand van alcoholgebruik en aderverkalking bij Koreanen met en zonder aanleg voor alcohol-geīnduceerde opvliegers.

Martijn B. Katan is emeritus hoogleraar Voedingsleer, Vrije Universiteit Amsterdam, en schrijver van de populair-weten­schappelijke boeken Voedingsmythes: Over valse hoop en nodeloze vrees (2016) en Wat is nu gezond?: Fabels en feiten over voeding(2008/2017). In 2005 werd hij door de KNAW benoemd tot Akademiehoogleraar. Katan was lid van de Gezondheidsraad en is vaste columnist bij het NRC.